Home Eerste Kamer neemt Wet zorg en dwang en Wet verplichte ggz aan

KBS

Eerste Kamer neemt Wet zorg en dwang en Wet verplichte ggz aan

Op 23 januari 2018 stemde de Eerste Kamer voor de invoering van de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz. Deze wetten zullen naar verwachting op 1 januari 2020 in werking treden en dan de huidige Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) vervangen.

De Wet zorg en dwang

De Wzd is gericht op mensen met dementie en mensen met een verstandelijke beperking. De wet regelt onder andere de opname van deze personen wanneer zij daar niet zelf over kunnen beslissen (opname zonder instemming en zonder verzet) of wanneer zij zich daartegen wel verzetten maar de opname noodzakelijk is (opname via een inbewaringstelling of een rechterlijke machtiging). Daarnaast bevat de wet bepalingen over het toepassen van vrijheidsbeperkingen en dwangmaatregelen, in de wet verenigd onder de term ‘onvrijwillige zorg’. Onvrijwillige zorg is zorg waartegen de cliënt of zijn vertegenwoordiger zich verzet. In de wet genoemde vormen van onvrijwillige zorg zijn bijvoorbeeld het beperken van de bewegingsvrijheid, het houden van toezicht op de cliënt en het toedienen van vocht, voeding en medicatie. Het uitgangspunt van de wet is dat onvrijwillige zorg alleen mag worden toegepast als het écht niet anders kan: de onvrijwillige zorg moet noodzakelijk zijn om ernstig nadeel voor de betrokkene te voorkomen. De Wzd verbindt in de vorm van een zogenoemd stappenplan dan ook strenge voorwaarden aan het uitvoeren van onvrijwillige zorg.

Verder bevat de wet onder andere bepalingen over het klachtrecht van cliënten, de cliëntenvertrouwenspersoon, het zorgplan, het registreren van onvrijwillige zorg, het toezicht op de uitvoering van de wet door de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de zorgverantwoordelijke, die zorgaanbieders na inwerkingtreding van de Wzd voor iedere cliënt moeten aanwijzen.

In de aanloop naar de behandeling van de Wzd door de Eerste Kamer heeft de minister van VWS nog enkele belangrijke wijzigingen van de wet toegezegd. Deze wijzigingen hebben betrekking op het toezicht door de zogenoemde ‘Wzd-arts’ op het uitvoeren van onvrijwillige zorg en het toetsen van onvrijwillige zorg door externe deskundigen. Het is de verwachting dat deze wijzigingen in de komende maanden aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Daarnaast loopt momenteel nog een internetconsultatie van het ‘Besluit zorg en dwang’, waarin onder andere een nadere uitwerking wordt gegeven aan het uitvoeren van onvrijwillige zorg buiten een accommodatie van een zorgaanbieder (ambulante onvrijwillige zorg). Zie ook een eerder nieuwsbericht hierover.

Wet verplichte ggz

De Wvggz zal de Wet Bopz vervangen wat betreft zorg aan mensen met psychiatrische problematiek. Net als de Wzd bevat de Wvggz bepalingen over gedwongen opnames en het uitvoeren van dwangmaatregelen en vrijheidsbeperkingen, in de Wvggz ‘verplichte zorg’ genoemd. Anders dan in de Wzd wordt het al dan niet toepassen van verplichte zorg in de Wvggz niet via het aflopen van een stappenplan afgewogen. In plaats daarvan dient er voor het mogen toepassen van verplichte zorg een zorgmachtiging bij de rechter te worden aangevraagd.

Een belangrijk verschil met de huidige Wet Bopz is dat de Wvggz ook voorziet in mogelijkheden om verplichte zorg aan mensen met psychiatrische problematiek buiten psychiatrische instellingen toe te passen, bijvoorbeeld door verplichte ambulante behandeling/begeleiding aan huis of in een polikliniek. Daarnaast voorziet de wet, meer dan de Wet Bopz, in de inspraak van cliënten tijdens de periode van verplichte zorg. Verder introduceert de wet onder andere de ‘familievertrouwenspersoon’, die advies en bijstand zal geven aan familieleden en andere directbetrokkenen van cliënten.

Gelijk aan de Wzd loopt ook voor de Wvggz momenteel nog een internetconsultatie voor een Algemene Maatregel van Bestuur. De belangrijkste bepalingen in dit ‘Besluit Wvggz’ betreffen de verplichte zorg buiten de instelling, de klachtencommissie en vertrouwenspersonen. Ook bevat het Besluit Wvggz bepalingen over middelen en maatregelen in noodsituaties voor personen met een strafrechtelijke titel.

Nieuwsbrief

Altijd up to date?

Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Schrijf je in!

Scroll naar boven