Heibel rond Zorgkaart Nederland
Op www.zorgkaart.nl wordt in de zomer van 2018 anoniem een negatieve waardering over een arts geplaatst:
“Vreselijke dokter. Laat beslissingen niet aan de patiënt over. Beledigend, en onjuiste zorg geleverd, oftewel geen zorg geleverd. Buiten het boekje gegaan omtrent haar eigen mening, totaal geen respect gehad voor onze mening en beslissing.”
De arts vermoedt dat het gaat om valse berichtgeving en vraagt Zorgkaart de waardering te verwijderen en de naam van de indiener vrij te geven. Zorgkaart geeft aan de waardering niet te zullen verwijderen, dat de indiener zal worden gevraagd of die in contact met de arts wil komen en dat de arts desgewenst een reactie kan plaatsen. De indiener weigert contact met de arts. Zorgkaart stelt vervolgens redactioneel onderzoek in om vast te stellen of de inzender daadwerkelijk een patiënt van de arts is geweest. Voor de duur van dat onderzoek wordt de waardering offline gehaald. Nadat door Zorgkaart was vastgesteld dat er een relatie tussen de inzender en de arts bestaat wordt de waardering weer online geplaatst. Op 1 oktober 2018 wordt de waardering op verzoek van de inzender alsnog verwijderd.
In deze civiele procedure stelt de arts een vordering tegen Zorgkaart in. Zij stelt dat het plaatsen en het geplaatst houden van de waardering onrechtmatig is jegens haar. De arts houdt Zorgkaart aansprakelijk voor de schade die zij als gevolg daarvan heeft geleden. Daarnaast maakt de arts aanspraak op de afgifte van de identiteitsgegevens van de inzender van de waardering.
In hoger beroep overweegt het Hof dat het plaatsen van de waardering op de website van Zorgkaart kan worden gezien als het effectueren van het recht op vrijheid van meningsuiting . Dit recht is echter niet absoluut. Een beperking van de vrijheid van meningsuiting is onder meer toegestaan als deze noodzakelijk is in het belang van de bescherming van de goede naam of rechten van anderen. Het beroep op vrijheid van meningsuiting vrijwaart Zorgkaart dan ook niet van elke aansprakelijkheid voor het plaatsen van waarderingen op haar site die als onrechtmatig kunnen worden aangemerkt. Er is voor het Hof geen aanleiding om te twijfelen aan de authenticiteit van de waardering. De waardering bevat subjectieve kritiek op de zorgverlening door de arts, wat op zich is toegestaan en waarvoor Zorgkaart juist is bedoeld. Dit betekent dat de uitlatingen ‘een vreselijke dokter’, ‘beslissingen niet aan de patiënt overlaat’, ‘beledigend’, ‘buiten het boekje gegaan omtrent haar eigen mening’ en ‘totaal geen respect voor onze mening en beslissing’ niet onnodig grievend, lasterlijk of anderszins schadelijke uitlatingen zijn. Die zijn dan ook niet onrechtmatig. Anders oordeelt het Hof over de uitlating dat de arts ‘onjuist zorg, oftewel geen zorg’ heeft verleend. Dit betreft een feitelijke beschuldiging aan het adres van de arts die de kern van haar professie en haar reputatie raakt. Deze uitlating is onrechtmatig omdat niet is gebleken dat deze een deugdelijke feitelijke grondslag heeft. De arts verdient bescherming tegen ongefundeerde beschuldigen, in die zin dat openbare beschuldigingen die de kern van haar professie raken, niet lichtvaardig mogen worden gedaan. Daarom dient een dergelijk openlijk geuite ernstige beschuldiging met voldoende concrete feiten onderbouwd te worden. Door na te laten de inzender te vragen om aanpassing van de waardering of over te gaan tot verwijdering daarvan heeft Zorgkaart onrechtmatig gehandeld door de waardering tot 1 oktober 2018 op haar website te laten staan. In het kader van een afweging weegt het belang van de inzender om anoniem te blijven ten slotte zwaarder dan het belang van de arts om de inzender aansprakelijk kunnen te stellen om haar schade vergoed te krijgen.
De uitkomst van de procedure is, dat Zorgkaart jegens de arts aansprakelijk is voor het voor enige tijd geplaatst houden van de waardering op de website en dat Zorgkaart niet gehouden is de identiteit van de inzender prijs te geven.
Deze subtiele uitspraak laat zien, dat een zorgverlener niet vogelvrij is wanneer het aankomt op waarderingen op ZorgkaartNederland. Waarderingen kunnen positief, maar ook negatief zijn. Als het gaat om subjectieve ervaringen van een patiënt zullen de waarderingen niet snel onrechtmatig zijn. Wel kan dat het geval zijn als een arts een negatieve waardering krijgt die de kern van zijn of haar professie raakt en deze niet met voldoende concrete feiten kan worden onderbouwd. Als Zorgkaart op dit laatste wordt aangesproken en een waardering niet door de inzender laat aanpassen of een waardering niet van de site verwijdert, kan dit onrechtmatig zijn. De arts kan dan aanspraak maken op schadevergoeding, met die aantekening dat het kwaad door publicatie online vaak al is geschied.
