Pas op met (zomaar) wijzigen van reanimatiebeleid!
De Inspectie dient een klacht in bij het tuchtcollege over een wijziging in het reanimatiebeleid. Wat speelde hier?
Een patiënt met leukemie wordt door de internist behandeld. De internist spreekt met de patiënt een reanimatiebeleid zonder beperkingen af (code A). Tijdens een opname in het ziekenhuis ontstaat er op enig moment een reanimatiesetting. Een waarnemend internist geeft vervolgens telefonisch opdracht dat de reanimatie gestaakt dient te worden (code C). De reanimatie wordt gestaakt. De patiënt overlijdt. De waarnemend internist vraagt een verpleegkundige om de familie te bellen en hun te vragen, zonder meteen te zeggen dat de patiënt is overleden, naar het ziekenhuis te komen. De waarnemend internist komt naar het ziekenhuis en wacht op de familie. Zij lopen elkaar echter mis waardoor de echtgenote meteen is doorgelopen naar de kamer van de patiënt waar zij hem levenloos aantreft. De waarnemend internist condoleert vervolgens de echtgenote en voert een gesprek. De Inspectie stelt een onderzoek in en besluit de waarnemend internist bij het tuchtcollege aan te klagen. De klacht houdt in dat de waarnemend internist heeft gehandeld in strijd met de afspraak tussen de hoofdbehandelaar en de patiënt ten aanzien van het reanimatiebeleid.
De klacht wordt zowel door het Regionaal Tuchtcollege als het Centraal Tuchtcollege gegrond bevonden.
Tussen patiënt en hoofdbehandelaar was reanimatiecode A afgesproken. De waarnemend internist heeft tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld door deze code te wijzigen op het moment dat de situatie zich voordeed waarvoor deze code was afgesproken. De waarnemend internist heeft niet aannemelijk kunnen maken op grond waarvan zij dit gerechtvaardigd heeft kunnen doen. Een reanimatiecode wordt juist afgesproken voor het geval dat een reanimatie zich voordoet. Van gewijzigde omstandigheden was geen sprake. Bovendien kan een arts slechts in uitzonderlijke situaties de beslissing te stoppen met reanimeren nemen zonder zelf in het ziekenhuis aanwezig te zijn. Dit klachtonderdeel is gegrond. Verder mocht de waarnemend internist de verpleegkundige vragen met de nabestaanden te bellen. De waarnemend internist was van plan zelf met de nabestaanden in gesprek te gaan en wilde dit gesprek goed voorbereiden. De stelling van de Inspectie dat nabestaanden altijd reeds aan de telefoon dient te worden medegedeeld dat een dierbare is overleden, vindt volgens het Centraal Tuchtcollege geen steun in protocollen of richtlijnen. Het staat een zorgverlener vrij om al naar gelang de situatie zich voordoet, te handelen. Dat door een ongelukkige samenloop van omstandigheden de weduwe onvoorbereid haar overleden echtgenoot heeft aangetroffen valt de internist niet te verwijten.
Het Regionaal Tuchtcollege had de waarnemend internist de maatregel van berisping opgelegd. Het Centraal Tuchtcollege brengt deze maatregel terug tot een waarschuwing, omdat de waarnemend internist weliswaar onjuist heeft gehandeld ten aanzien van de beslissing de reanimatie te staken, maar wel gewetensvol heeft gehandeld.
Uit deze uitspraak volgt, dat bij het wijzigen van reanimatiebeleid zorgvuldig tewerk moet worden gegaan. Indien het voornemen bestaat om van een afgesproken reanimatiecode af te wijken dient er sprake te zijn van gewijzigde omstandigheden die dat rechtvaardigen. Deze situatie zal bij voorkeur door de hoofdbehandelaar met de patiënt (en eventueel familie) besproken moeten worden. Wil een hoofdbehandelaar (en zeker een waarnemer) de reanimatiecode wijzigen, dan dient dit in beginsel te zijn gebaseerd op een eigen beoordeling van de patiënt. Worden deze gedragsregels niet nageleefd, dan kan een besluit om de reanimatiecode te wijzigen tuchtrechtelijke consequenties hebben. Zorgvuldigheid is derhalve geboden, zeker nu het in dit soort situaties om cruciale beslissingen gaat met vergaande consequenties.
