Bestuurder aansprakelijk voor niet in acht nemen ontslagrecht
Bij uitspraak van 25 augustus 2023 oordeelde de kantonrechter te Overijssel onder meer dat de bestuurder (persoonlijk) aansprakelijk is door het niet in acht nemen van het ontslagrecht bij beëindiging van de werkzaamheden van de vennootschap.
Situatieschets
De arbeidsovereenkomst van een zieke werknemer is opgezegd zonder zijn instemming en zonder toestemming van het UWV of de kantonrechter. Er is evenmin acht geslagen op het opzegverbod bij ziekte. Ook de opzegtermijn is niet in acht genomen. De onderneming van de werkgever is daarna geliquideerd. De (indirect) bestuurder van die onderneming is in de tussentijd een nieuwe onderneming gestart.
De werknemer vordert in deze procedure een verklaring voor recht dat de arbeidsovereenkomst niet rechtsgeldig is opgezegd. De werknemer berust in de opzegging van zijn arbeidsovereenkomst, maar maakt aanspraak op een financiële compensatie vanwege dit ontslag (gefixeerde schadevergoeding, transitievergoeding en billijke vergoeding). De werknemer spreekt daartoe de nieuwe onderneming aan op grond van overgang van onderneming en de (indirect) bestuurder van zijn voormalig werkgever op grond van bestuurdersaansprakelijkheid.
Uitspraak kantonrechter
De kantonrechter oordeelt dat de verzochte verklaring voor recht kan worden toegewezen nu de arbeidsovereenkomst is opgezegd zonder toestemming van werknemer en zonder toestemming van het UWV of de kantonrechter. Voor de vraag wie de financiële consequenties daarvan draagt, oordeelt de kantonrechter dat zowel de nieuwe onderneming als de (indirect) bestuurder van voormalig werkgever beide hoofdelijk aansprakelijk zijn. De kantonrechter overweegt daartoe als volgt.
Aansprakelijkheid nieuwe onderneming
De kantonrechter overweegt dat sprake is van een overgang van onderneming. Dit, nu de nieuwe onderneming dezelfde activiteiten heeft als de oude onderneming, de nieuwe onderneming is opgericht toen de oude onderneming nog van kracht was en niet is weersproken dat de klanten van de nieuwe onderneming worden geworven met gebruikmaking van het klantenbestand van de oude onderneming. Gelet op deze omstandigheden is de kantonrechter van oordeel dat werkgever de exploitatie van de oude onderneming in feite via de nieuwe onderneming heeft voortgezet. Er is dus sprake van een economische eenheid die haar identiteit heeft behouden en waarmee dezelfde of een vergelijkbare economische activiteit wordt voortgezet (overgang van onderneming). Dit betekent dat de uit de arbeidsovereenkomst van werknemer voortvloeiende verplichtingen van de oude onderneming zijn overgegaan op de nieuwe onderneming. De nieuwe onderneming is dan ook gehouden tot nakoming van deze verplichtingen en daarmee aansprakelijk en dus schadeplichtig jegens werknemer.
Aansprakelijkheid bestuurder van voormalig werkgever
Als een vennootschap tekortschiet in zijn verplichtingen uit een overeenkomst of onrechtmatig handelt, is het uitgangspunt dat de vennootschap aansprakelijk is voor de daaruit voortvloeiende schade. Onder bijzondere omstandigheden kan ook ruimte zijn voor aansprakelijkheid van de bestuurder, namelijk als de bestuurder heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt. De bestuurder kan in dat geval voor de schade van de schuldeiser aansprakelijk worden gehouden, als zijn handelen of nalaten als bestuurder ten opzichte van de schuldeiser in de gegeven omstandigheden zodanig onzorgvuldig is dat hem daarvan een persoonlijk en ernstig verwijt kan worden gemaakt. Van een dergelijk ernstig verwijt zal in ieder geval sprake zijn als komt vast te staan dat de bestuurder wist of redelijkerwijze had behoren te begrijpen dat de door hem bewerkstelligde of toegelaten handelwijze van de vennootschap tot gevolg zou hebben dat deze haar verplichtingen niet zou nakomen en ook geen verhaal zou bieden voor de als gevolg daarvan optredende schade. De kantonrechter is van oordeel dat van zo’n situatie sprake is. Van werkgever had, als ondernemer van meerdere vennootschappen, mogen worden verwacht dat hij op de hoogte was van de regels die gelden voor het ontslaan van een zieke werknemer en voor werknemers in algemene zin. Voor zover werkgever die regels niet kende, had van hem als goed werkgever mogen worden verwacht dat hij advies had ingewonnen om die regels na te gaan. Werkgever had moeten behoren te begrijpen dat de wijze waarop hij de arbeidsovereenkomst met werknemer heeft opgezegd arbeidsrechtelijk niet door de beugel kon, dat deze zou leiden tot een vordering van werknemer op de oude vennootschap en dat deze vennootschap vanwege haar ontbinding geen verhaal zou bieden voor die vordering. Deze handelwijze is zodanig onzorgvuldig jegens werknemer dat de bestuurder daarvan een persoonlijk en ernstig verwijt van kan worden gemaakt. De bestuurder van voormalig werkgever is derhalve aansprakelijk jegens werknemer.
Aan werknemer komt een gefixeerde schadevergoeding toe, de wettelijke transitievergoeding en een billijke vergoeding van € 21.000,00.
Les voor de praktijk
Binnen het arbeidsrecht is de bescherming van werknemers een belangrijk element. Het doel van het arbeidsrecht is om meer evenwicht te creëren tussen werkgever en werknemer. Onderhavige uitspraak bevestigt dat, zonder de regels van het arbeidsrecht, een werkgever een aanzienlijke machtspositie kan hebben tegenover een werknemer, zeker in het geval van ziekte. De uitspraak illustreert het belang voor werkgevers om de arbeidsrechtelijke regels bij (zieke)werknemers in acht te nemen en benadrukt het belang om de arbeidsrechtelijke aspecten in geval van overgang van onderneming niet uit het oog te verliezen. Gebeurt dat wel, dan kan dat de werkgever -en mogelijk dus zelfs bestuurder in privé- duur komen te staan.
Voor vragen over zieke werknemers en/of overgang van onderneming kunt u contact opnemen met Debby Kolk, Marijke Stevens en Lisa van Baarsel .
