Breaking news: Online naming and shaming verboden!
De Stichting Stop Online Shaming (SOS) heeft in kort geding met succes gevorderd dat de zwarte lijst artsen die via de website www.zwartelijstartsen.com en de domeinnaam www.zwartelijstartsen.nl op internet wordt aangeboden wordt verboden. Wat speelde er?
Op de website www.zwartelijsten.com staan circa 900 personen, veelal met foto, die door Stichting Slachtoffers Iatrogene nalatigheid – Nederland (SIN) worden neergezet als artsen en zorgverleners die ‘medische misdrijven’ hebben gepleegd. Volgens de Stichting SOS, die ten doel heeft het behartigen van slachtoffers van online privacy-inbreuken en online onrechtmatige uitingen, is sprake van een digitale schandpaal die onrechtmatig is en in strijd met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
De voorzieningenrechter stelt vast dat het hier gaat om een botsing van fundamentele rechten: aan de ene kant heeft Stichting SOS het recht op eerbiediging van de eer en goede naam van de zorgverleners en aan de andere kant hebben SIN.nl en de voorzitster daarvan het recht op vrijheid van meningsuiting. Na een belangenafweging komt de voorzieningenrechter tot de conclusie dat het belang van Stichting SOS zwaarder weegt dan het belang van SIN.nl en de voorzitster:
‘De voorzieningenrechter vindt van belang dat de kwalificatie ‘zwarte lijst’ in zijn algemeenheid door het publiek wordt geassocieerd met het niet (meer) mogen uitvoeren van werkzaamheden. Dat maakt dat de term ‘zwarte lijst’ op zichzelf al een zware beschuldiging inhoudt en waarvoor een feitelijke basis ontbreekt. De meeste artsen en zorgverleners mogen hun werk namelijk gewoon uitoefenen. Op de website worden daarnaast kwalificaties als ‘medische misdrijven’ en ‘falende artsen’ gebruikt. Ook een rol speelt dat Stichting SOS onbetwist heeft gesteld dat het voor het publiek niet duidelijk is dat het niet gaat om een officiële zwarte lijst, maar dat het een privé bijgehouden lijst betreft en dat het publiek de verschillen tussen de tuchtrechtelijk opgelegde sancties niet goed kan beoordelen. Hoewel een berisping naar zijn aard een totaal andere sanctie dan een schorsing of schrapping betreft, worden de artsen te allen tijde op de website geplaatst. De website neemt daarmee alle nuance weg, waardoor elke arts op de lijst het stempel ‘zwarte lijst’ krijgt. Dat klemt te meer omdat het gaat om informatie over het optreden als arts in relatie tot een individuele patiënt, waarbij de arts zich buiten de tuchtrechtelijke procedure niet kan verdedigen gezien het medisch beroepsgeheim. Bovendien is verwijdering van de zwarte lijst vrijwel onmogelijk gemaakt vanwege de daaraan door SIN.nl en [gedaagde sub 2] (= de voorzitster; ON) gestelde voorwaarden, zodat artsen en zorgverleners het risico lopen tot in de lengte der dagen op de lijst vermeld te blijven staan. Dat een vermelding op zwartelijstenartsen in de zoekresultaten (van bijvoorbeeld Google) vaak op de eerste pagina als zoekresultaat naar voren komt, maakt dat de impact op artsen en zorgverleners groot moet worden geacht.”
De uitspraak van de voorzieningenrechter luidt (zeer) kort weergegeven, dat de website en de domeinnaam zwartelijstenartsen onrechtmatig zijn en dat deze als geheel worden verboden. Bovendien moet SIN.nl de domeinnamen zwartelijstartsen.nl en zwartelijstartsen.com overdragen aan Stichting SOS, dit alles onder verbeurte van een dwangsom tot een maximum van € 150.000,00.
De voorzitster van SIN.nl wordt ook persoonlijk aansprakelijk gehouden omdat zij initiatiefneemster is van de website als SIN.nl, de domeinnamen heeft geregistreerd en uit dien hoofde als enige bij machte is om de websites te doen verwijderen. Ook valt de voorzitster van SIN.nl persoonlijk een ernstig verwijt te maken voor het voortduren van het onrechtmatig gebruik van de domeinnamen en de website.
Deze uitspraak zal binnen de zorgsector zeer welkom zijn, nu daaruit volgt dat artsen en zorgverleners zich niet langer vogelvrij hoeven te voelen wanneer zij soms, maar niet altijd, na een maatregel van de tuchtrechter zonder enige vorm van bescherming en zonder enige nuance voor langere tijd letterlijk digitaal zwart worden gemaakt. Deze uitspraak biedt artsen en zorgverleners houvast om in de toekomst digitale naming and shaming tegen te gaan.
