04.01.2021
Wetgeving governance en onderneming gezondheidszorg: stand van zaken
In 2021 krijgen zorgaanbieders te maken met nieuwe wetgeving op het gebied van governance. Zo dienen zorginstellingen per 1 januari 2021 te beschikken over een medezeggenschapsregeling die voldoet aan de (nieuwe) Wmcz 2018. Verder dient de verplichting tot inschrijving in het UBO-register uiterlijk op 27 maart 2022 te zijn nageleefd en zal de Wet bestuur en rechtspersonen per 1 juli 2021 meer uniformiteit in de governancestructuur voor de diverse soorten rechtspersonen brengen.
Wat het ondernemingsrecht betreft, is van belang dat voor franchisegevers en franchisenemers, ook in de zorgsector, de Wet Franchise vanaf 1 januari 2021 van kracht is en (bestaande en nieuwe) contracten naar de nieuwe regels dienen te worden ingevuld.
Verder zal dit jaar duidelijk worden of de Wet toetreding zorgaanbieders en de bijbehorende aanpassingswet daadwerkelijk (zoals aangekondigd) per 1 januari 2022 in werking zullen treden en wordt (naar verwachting van de minister voor Medische Zorg en Sport) dit voorjaar het Wetsvoorstel integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz) ter internetconsultatie gebracht.
Een kort overzicht van de hiervoor genoemde wetgeving treft u hieronder aan. Daarbij is ook verwezen naar onze whitepapers met een nadere toelichting.
Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018)
De Wmcz 2018 heeft de oude Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen per 1 juli 2020 vervangen. De Wmcz 2018 voorziet (of beter: voorzag) in een termijn van zes maanden voor het implementeren van een medezeggenschapsregeling. Tot 1 januari 2021 hadden zorginstellingen aldus formeel de tijd om een medezeggenschapsregeling in te stellen die aan de voorwaarden van de Wmcz 2018 voldoet. Een toelichting op de Wmcz 2018 leest u in dit whitepaper.
Wet Franchise
Op 1 januari 2021 is de (eerste) wettelijke regeling voor de franchisesector ingegaan. De Wet Franchise beoogt de belangen van franchisegevers en franchisenemers meer in balans te brengen. Het effect van eerdere zelfregulerende gedragsregels (zoals de in 2016 tot stand gekomen Nederlandse Franchise Code) bleek onvoldoende. Per 1 januari 2021 dienen afspraken in lijn te worden gebracht met de (dwingend) wettelijke bepalingen. Alleen voor enkele bepalingen geldt een overgangsperiode van twee jaar voor bestaande franchiseovereenkomsten, ofwel tot 1 januari 2023.
Voor franchiseconstructies binnen de gezondheidszorg gelden geen andere specifieke regels. De minister voor Medische Zorg en Sport (T. van Ark) heeft bij brief van 4 november 2020 aan de Tweede Kamer laten weten dat ook in het kader van het Wetsvoorstel integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (zie ook hierna) niets iets specifieks zal worden geregeld rondom franchiseconstructies, omdat zorgaanbieders (vanuit dat perspectief) reeds aanspreekbaar zijn op naleving van de Wkkgz. Een toelichting op de Wet Franchise leest u in dit whitepaper.
Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR)
De WBTR beoogt de regeling voor bestuur en toezicht bij de verschillende soorten rechtspersonen aan te vullen en te verduidelijken. De WBTR is met name gericht op verbetering van het wettelijke kader voor de vereniging, de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij en de stichting. Daarmee is de WBTR ook voor veel zorginstellingen van betekenis. Veel zorginstellingen maken immers gebruik van de stichtings- of coöperatievorm als entiteit. Op 10 november 2020 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel WBTR aangenomen. De wet zal op 1 juli 2021 in werking treden. Een toelichting op de WBTR leest u in dit whitepaper.
UBO-register
UBO staat voor ‘ultimate beneficial owner’ (de ‘uiteindelijke belanghebbende’). Dit is de persoon die de uiteindelijke eigenaar is of de uiteindelijke zeggenschap heeft over een onderneming, stichting of vereniging (een zogeheten juridische entiteit). Vanaf 27 september 2020 zijn ondernemingen verplicht om hun eigenaren of de personen die zeggenschap hebben in een zogeheten UBO-register in te schrijven. Dit is het gevolg van Europese regels. Doel van het register is het tegengaan van financieel-economische criminaliteit, zoals witwassen van geld. Alle entiteiten, met inbegrip van zorgaanbieders, dienen binnen 18 maanden vanaf invoering van het UBO-register, ofwel uiterlijk 27 maart 2022, de UBO in te schrijven bij de Kamer van Koophandel.
Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) en Aanpassingswet Wet toetreding zorgaanbieders (Awtza)
De Wtza en Awtza zijn aangenomen door de Eerste Kamer en zullen naar verwachting (later dan voorzien) op 1 januari 2022 in werking treden. De Wtza is gericht op verbetering van het kwaliteitstoezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en het bevorderen van de bewustwording van zorgaanbieders van de (kwaliteits-)eisen waaraan de zorgverlening dient te voldoen en hun verantwoordelijkheid daarvoor. Belangrijke onderdelen zijn de meldplicht, de vergunningplicht, de verstevigde eisen ten aanzien van de interne toezichthouder, de uitbreiding van de jaarverantwoordingsplicht, de delegatiegrondslag voor regels over de acute zorg en de overheveling van toezichttaken van de IGJ naar de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
Wetsvoorstel integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz)
Het Wetsvoorstel integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz) heeft twee doelen, namelijk 1) het beter borgen van de integere bedrijfsvoering van zorgaanbieders door het aanscherpen van de publiekrechtelijke randvoorwaarden en, 2) het externe toezicht voorzien van extra handvatten om zorgaanbieders aan te spreken op hun verantwoordelijkheid voor een zorgvuldige bedrijfsvoering. Bij twijfels over tegenstrijdige belangen of excessieve winstuitkering door zorgorganisaties moet het externe toezicht in de toekomst sneller en voortvarender kunnen optreden en personen die met de verkeerde intenties aan de slag willen binnen de zorg moeten beter kunnen worden geweerd. Waar de Wtza (zie hiervoor) ten doel heeft de kwaliteit te verbeteren, ligt het doel van de Wibz in het borgen van de integriteit van zorginstellingen. De minister heeft bij brief van 4 november 2020 aan de Tweede Kamer laten weten te verwachten dat de internetconsultatie van de Wibz in het voorjaar van 2021 kan plaatsvinden.
Advies
KBS Advocaten volgt de wetgevingsprocessen voor de gezondheidszorg op de voet. Bij vragen of behoefte aan advies kunt u contact met ons opnemen.
