Een gesprek opnemen of filmen. Mag dat?
Regionaal Tuchtcollege Amsterdam, 9 juli 2024
In een strafrechtelijke procedure vraagt het gerechtshof een GZ-psycholoog en een psychiater om een contra-expertise uit te voeren naar de geestvermogens van de klager. De GZ-psycholoog en de psychiater brengen ieder afzonderlijk een Pro Justitia rapport uit. De beklaagde GZ-psycholoog in deze procedure komt – net als een GZ-psycholoog en een psychiater die eerder hebben gerapporteerd – tot de conclusie dat de klager aan een waanstoornis lijdt. Het gerechtshof neemt in zijn oordeel de conclusies en het advies van de GZ-psycholoog integraal over.
De klager stapt naar het Regionaal Tuchtcollege (RTG). Een van de klachtonderdelen houdt in, dat de GZ-psycholoog heeft geweigerd om de met hem gevoerde gesprekken op te nemen.
Tijdens de procedure bij de tuchtrechter vindt een mondeling vooronderzoek plaats. Hierbij verschijnen de klager en de gemachtigde van de GZ-psycholoog. De GZ-psycholoog zelf is niet aanwezig. De gemachtigde geeft aan dat de GZ-psycholoog de gesprekken liever niet wilde opnemen, maar de reden daarvan blijft ongewis. Het RTG overweegt dat in de opdracht van de strafrechter aan de GZ-psycholoog niet is bepaald dat de gesprekken met de klager moesten worden opgenomen. Verder geldt er vanuit de geldende beroepsnormen en andere professionele standaarden voor de GZ-psycholoog geen verplichting om de gesprekken op te nemen, ook niet na een verzoek daartoe van in dit geval de klager. Dit betekent dat het afwijzen van het verzoek om de gesprekken op te nemen, tuchtrechtelijk niet verwijtbaar is. De klacht wordt door het RTG als kennelijk ongegrond afgewezen.
Deze uitspraak stipt een actueel onderwerp aan. Wanneer mag een gesprek worden opgenomen? De KNMG heeft over dit onderwerp een Handreiking, ‘Opnemen van gesprekken door patiënten’ uitgegeven. Kort weergegeven mag een patiënt ook zonder dat te zeggen en zonder toestemming van de zorgverlener een gesprek opnemen, zij het voor (uitsluitend) privégebruik. Het openbaar maken van een opgenomen gesprek mag alleen na toestemming van de zorgverlener. Als een zorgverlener een gesprek wil opnemen moet deze wel toestemming aan de patiënt vragen. Tip voor de praktijk: als een patiënt aangeeft een gesprek op te willen nemen, vraag dan als zorgverlener toestemming om het gesprek zelf ook op te mogen nemen. Daarmee beschikken patiënt en zorgverlener over dezelfde (ongefilterde) opname. Voor het maken van beeldopnamen zijn de regels strenger dan voor geluidsopnamen. Het maken van heimelijke beeldopnamen door een patiënt is in tegenstelling tot heimelijke geluidsopnamen niet toegestaan. Deze uitspraak vormt een aanvulling op de Handreiking: een zorgverlener kan niet worden verplicht een gesprek op te nemen, ook al wordt daar door de patiënt of cliënt uitdrukkelijk om gevraagd. Als je niet kan winnen, moet je zorgen dat je niet verliest (Johan Cruijff).
