Kunt u domeinnamen verpanden?
De waarde van de activa van rechtspersonen is meer dan ooit gelegen in intellectueel eigendoms(achtige) rechten. Vanzelfsprekend bestaat bij financiers de behoefte een pandrecht te vestigen op deze rechten. Van sommige van deze rechten is de overdracht en verpanding niet wettelijk geregeld. Een voorbeeld hiervan is de domeinnaam. Door het gebrek aan specifieke wetgeving bestaat thans onduidelijkheid over de vraag of domeinnamen kunnen worden verpand. In deze bijdrage laat ik mijn licht schijnen op de huidige stand van zaken in de rechtspraak en literatuur met betrekking tot de verpandbaarheid van domeinnamen.
Domeinnaam
Een website heeft zijn eigen IP-adres, waarop bezoekers de website kunnen bereiken. Een IP-adres bestaat uit een willekeurige reeks van elf cijfers. Van internetgebruikers kan niet worden verwacht dat zij deze lange, complexe IP-adressen onthouden. Dit is de reden dat domeinnamen in de vorm van www.***.nl zijn bedacht. Een domeinnaam verwijst de internetgebruiker door naar een bepaald IP-adres, waardoor dit gemakkelijk is te bereiken.
In Nederland worden domeinnamen geregistreerd door de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (hierna te noemen: “SIDN”). SIDN is als enige bevoegd om domeinnamen met de toevoeging .nl uit te geven.
In de rechtspraak en literatuur is de algemene consensus dat een domeinnaam als vermogensrecht kan worden beschouwd. Het staat echter nog ter discussie of de rechten die een domeinhouder kan ontlenen aan zijn overeenkomst met SIDN kwalificeren als één recht of als een samenstel van afzonderlijke rechten.
Verpandbaarheid
Om voor verpanding in aanmerking te komen moet een vermogensrecht allereerst overdraagbaar zijn. Eigendomsrechten, beperkte rechten en vorderingsrechten zijn overdraagbaar, tenzij de wet of de aard van het recht zich hiertegen verzet. Verder kunnen partijen overeenkomen dat een vordering niet overdraagbaar is en daarmee niet kan worden verpand.
Hoe de overdracht van een domeinnaam in zijn werk gaat, is geregeld in de algemene voorwaarden van SIDN. De eerste stap is dat de rechtsverhouding tussen SIDN en de vervreemder wordt beëindigd. SIDN sluit vervolgens een overeenkomst met de nieuwe domeinhouder. Het oorspronkelijke recht op een domeinnaam kan dus niet worden overgedragen door de vervreemder aan de verkrijger. De voorgeschreven wijze van ‘overdracht’ van een domeinnaam impliceert dat het recht op een domeinnaam onoverdraagbaar is. Een onoverdraagbare vordering kan in beginsel niet worden verpand.
Desalniettemin is het volgens de algemene voorwaarden van SIDN mogelijk een domeinnaam te verpanden. SIDN heeft hiervoor een eigen regeling opgesteld. Het is de vraag of deze regeling van SIDN aansluit bij de wettelijke regeling omtrent het pandrecht. Een goed waar een pandrecht op rust moet volgens de wet kunnen worden verkocht. Gelet op het voornoemde is het niet mogelijk het recht op een domeinnaam te verkopen. Het is namelijk vereist dat door de verkrijgende partij een nieuwe overeenkomst met SIDN wordt afgesloten. Nu verkoop van de domeinnaam niet mogelijk is, lijkt het recht op een domeinnaam niet voor verpanding in aanmerking te komen.
Daarnaast is de vraag hoe de verpanding van domeinnamen zich verhoudt tot het arrest ING Bank/Thielen q.q., waarin de Hoge Raad overwoog dat alleen individuele zaken of vermogensrechten als goed kunnen worden aangemerkt en kunnen worden verpand. Het is op dit moment nog niet duidelijk of de domeinhouder uit hoofde van de overeenkomst met SIDN één recht of een samenstel van afzonderlijke rechten verkrijgt. Indien het een samenstel van afzonderlijke rechten betreft, is verpanding volgens ING Bank/Thielen q.q. überhaupt niet mogelijk.
Conclusie en praktische aanbevelingen
Het staat nog niet vast of een pandrecht op een domeinnaam door de rechtspraak wordt erkend. Hoewel de verpanding van domeinnamen volgens de algemene voorwaarden van SIDN mogelijk is, sluit de regeling van SIDN niet aan bij de bestaande wettelijke regelingen betreffende het pandrecht. De huidige wetgeving sluit hiermee niet aan bij de groeiende praktijk van de verpanding van domeinnamen. Het is aan de wetgever of Hoge Raad om duidelijkheid te verschaffen over de verpandbaarheid van domeinnamen.
Mocht u verdere vragen hebben over het vestigen van zekerheidsrechten. Neem dan gerust contact op.