Claimant vraagt om kijkje in de keuken van AVB-verzekeraar huisarts. Kan dat?
Rechtbank Overijssel, 16 november 2023
ECLI:NL:RBOVE:2023:4704
Een vrouw beschouwt na de bevalling van haar vierde kind haar gezin als compleet. Zij besluit door de huisarts een spiraaltje te laten plaatsen. Later blijkt de vrouw toch (ongewenst) zwanger. De vrouw stelt de huisarts aansprakelijk. De AVB-verzekeraar van de huisarts wijst aansprakelijkheid af. De vrouw bevalt enige tijd later van haar vijfde kind.
In deze civiele procedure vraagt de vrouw om afgifte van de verklaringen van de huisarts en haar assistente die zij in het kader van de claim aan de AVB-verzekeraar hebben toegezonden.
De rechtbank toetst het verzoek aan art. 843a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (ook wel de exhibitieplicht genoemd). In dit artikel is bepaald dat een partij die daarbij rechtmatig belang een afschrift kan vorderen van bepaalde bescheiden van degene die deze bescheiden in zijn bezit heeft en met wie hij een rechtsbetrekking heeft.
De rechtbank stelt vast dat aan de voorwaarden voor afgifte is voldaan: er is sprake van een rechtmatig belang en het verzoek heeft betrekking op concreet beschreven bescheiden. De rechtbank laat in het midden of sprake is van een rechtsbetrekking in de zin van deze wetsbepaling omdat het verzoek op grond van een belangenafweging wordt afgewezen.
In het vierde lid van art. 843a Rv. is namelijk bepaald dat als aan de voorwaarden voor afgifte is voldaan, het verzoek toch kan worden afgewezen. Dit vanwege gewichtige redenen of omdat redelijkerwijs kan worden aangenomen dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing van de gevraagde gegevens is gewaarborgd.
De rechtbank volgt de jurisprudentie van de Hoge Raad en een recent advies van advocaat-generaal Hartlief. Daaruit volgt dat voor een partij een gewichtige reden kan bestaan bij handhaving van de vertrouwelijkheid van haar interne besluit -en gedachtenvorming, waaronder begrepen de rol daarin van haar eventuele externe adviseurs. Hiermee wordt het belang van een ongestoorde gedachtewisseling onderkend. Het is verdedigbaar dat het belang van een partij om in vrijheid en beslotenheid een standpunt te bepalen en de verdediging tegen een (rechts)vordering voor te bereiden moet worden beschermd. Het recht op een eerlijk proces kan in het gedrang komen als een partij voorafgaand aan een procedure inzage moet geven in de gedachtewisseling die aan het standpunt en de verdediging van die partij ten grondslag ligt. Hoe wenselijk het ook is dat ziekenhuizen en hun aansprakelijkheidsverzekeraar transparant zijn bij de afwikkeling van (mogelijke) medische fouten en hoezeer ook een buitengerechtelijke oplossing van een geschil de voorkeur verdient, het moet de partijen niet (praktisch) onmogelijk worden gemaakt om een goed doordacht en beargumenteerd standpunt naar voren te brengen in het forum van de rechter.
In eerdere jurisprudentie is beslist, aldus de rechtbank, dat een ieder zich vrijelijk en zonder vrees voor openbaarmaking van het besprokene tot zijn verzekeringsmaatschappij moet kunnen wenden. Aan dit maatschappelijk belang zou afbreuk worden gedaan als er een verplichting zou bestaan tot openbaarmaking van de in dit kader gevoerde correspondentie en opgestelde gespreksverslagen. Waar de vrouw nog heeft gesteld dat zij alleen om de feitelijke weergave van de gebeurtenissen verzoekt en niet om een eventuele medische analyse daarvan, overweegt de rechtbank dat met dat standpunt afbreuk wordt gedaan aan het feit dat een feitelijke weergave van de gebeurtenissen en een gedachtewisseling zich nauwelijks laten scheiden tegen de achtergrond van de context om in vrijheid en beslotenheid een standpunt te bepalen en de verdediging tegen een (rechts)vordering voor te bereiden. Bovendien valt niet in te zien dat de correspondentie tussen de huisarts en de AVB-verzekeraar niet op één lijn valt te stellen met correspondentie tussen een advocaat en een cliënt over het opstellen van een verweer tegen een aansprakelijkstelling. In dat laatste geval is zelfs sprake van een geheimhoudingsplicht. Het verzoek tot inzage wordt afgewezen, waarbij de rechtbank nog opmerkt dat het de vrouw vrij staat om de huisarts en haar assistente onder ede te horen. Gelet daarop is een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing van de gevraagde gegevens gewaarborgd.
Deze uitspraak vormt een onderdeel van zich inmiddels gestaag ontwikkelde rechtspraak, dat een aansprakelijk gestelde arts dan wel een aansprakelijk gesteld ziekenhuis een gerechtvaardigd belang heeft om in alle vrijheid en ongestoord met de AVB-verzekeraar te kunnen overleggen over een in te nemen standpunt. De claimant kan dit proces niet doorkruisen met een verzoek tot inzage van daarop betrekking hebbende (interne en vertrouwelijke) correspondentie en gespreksverslagen. Wat betekent deze uitspraak voor de praktijk? Zoals de claimant in alle beslotenheid zijn zaak moet kunnen voorbereiden, zo moet de aansprakelijk gestelde partij dat ook kunnen doen. Transparantie waar mogelijk, beslotenheid waar nodig.
