Heeft iedere oorzaak ook gevolg?
In mijn blog van vorige week (‘Ieder gevolg heeft z’n oorzaak’) heb ik beschreven dat in het medisch tuchtrecht het causaal verband in principe niet wordt beoordeeld. Als de tuchtrechter dat toch doet kan dat wel eens civielrechtelijke gevolgen hebben. Wat speelt hier?
Bij een verstandelijk gehandicapte patiënte wordt de diagnose longkanker gemist doordat de neuroloog ten onrechte geen kennis neemt van een radiologisch verslag. De patiënte overlijdt als gevolg van uitgezaaide longkanker. Het tuchtcollege legt de neuroloog hiervoor een waarschuwing op. Hierbij wordt overwogen dat het infauste beloop hoogstwaarschijnlijk niet anders zou zijn geweest indien de neuroloog wél lege artis had gehandeld (ook hier dus weer een overweging over het causaal verband!).
De curator van de patiënte stelt het ziekenhuis vervolgens aansprakelijk voor de schade, waaronder begrafeniskosten en zorgkosten. Ook vordert de curator smartengeld, zowel voor zichzelf als voor de overleden patiënte.
De kantonrechter neemt het oordeel van de tuchtrechter over. De neuroloog heeft onzorgvuldig gehandeld door geen kennis te nemen van het verslag van de radioloog. Om aansprakelijkheid aan te kunnen nemen is echter ook verband tussen de verweten gedraging en de gevorderde schade noodzakelijk. Op dit laatste punt gaat het voor de curator mis. De begrafeniskosten komen niet voor vergoeding in aanmerking omdat de patiënte is overleden aan longkanker en het beloop van die ziekte zou niet anders zijn geweest indien de neuroloog wél juist zou hebben gehandeld. Het smartengeld komt ook niet voor vergoeding in aanmerking omdat de patiënte niet, zoals de wet (in art. 6:106 lid 2 BW) vereist, bij leven aanspraak op schadevergoeding heeft gemaakt. Ook de zorgkosten worden, als verplaatste schade, afgewezen omdat deze schadepost niet met stukken is onderbouwd. Als allerlaatste overweegt de kantonrechter dat de curator geen aanspraak kan maken op zogeheten shockschade omdat de confrontatie met het proces naar overlijden van de patiënte niet het gevolg is geweest van het handelen van de neuroloog maar van de onderliggende ziekte.
Deze uitspraak laat voor de curator op pijnlijke wijze zien, dat voor het toekennen van schadevergoeding niet voldoende is dat sprake is van onzorgvuldig handelen. Ook is vereist dat er tussen het onzorgvuldig handelen en de schade een oorzakelijk verband bestaat. Als de schade ook zou zijn ontstaan als het onzorgvuldig handelen wordt weggedacht, ontbreekt het vereiste causaal verband. Er bestaat dan geen aanspraak op schadevergoeding. Bovendien moet de eisende partij, net als in alle andere schadevergoedingszaken, de schade op een behoorlijke wijze toelichten en onderbouwen. De civiele rechter volgt hier, zonder (eigen) deskundigenonderzoek, het oordeel van de tuchtrechter. Wat een eisende partij vanzelfsprekend vindt spreekt voor de rechter nog niet vanzelf.
